موزه ملی ایران در تهران، مهمترین و شناختهشدهترین موزه کشور در حوزه باستانشناسی است. این موزه برای مسئولین، گردشگران و مردم، اهمیتی ویژه دارد و در آبان ماه سال ۱۳۷۵ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. موزه ملی ایران شامل دو ساختمان مجزا است: یکی موزه ایران باستان و دیگری موزه دوران اسلامی. موزه ایران باستان آثاری از دوران پارینهسنگی قدیم تا دوران هخامنشی و ساسانی را در بر میگیرد. موزه دوران اسلامی نیز به نمایش آثار باستانشناسی و هنری از دوران اسلامی ایران اختصاص دارد.
در این موزه بیش از ۳۰۰ هزار اثر باستانی از دورههای مختلف فرهنگی در ایران وجود دارد که نشاندهنده پیشرفت فناوری، فرهنگ و هنر ایرانی در طول تاریخ است. جالب است بدانید که این موزه به نام موزه ملی ایران آندره گدار نیز شناخته میشود.
آندره گدار، معمار فرانسوی، طراحی موزه ایران باستان را انجام داده است. این موزه نه تنها مکانی برای نمایش آثار باستانی است، بلکه بهعنوان یک مرکز تحقیقاتی و آموزشی نیز عمل میکند. نمایشگاههای دوره ای و رویدادهای فرهنگی مختلفی نیز در این موزه برگزار میشود که فرصتی عالی برای آشنایی بیشتر با تاریخ و فرهنگ ایران فراهم میکند.
تاریخچه موزه ملی ایران
ایده تأسیس موزه ملی ایران برای اولین بار در زمان آغاز مشروطیت و توسط صنیعالدوله مطرح شد، اما این ایده به مرحله اجرا نرسید. در دوران حکومت احمد شاه قاجار، با تلاشهای وزیر معارف، مرتضی خان ممتازالممالک، اولین موزه ملی ایران تأسیس شد. این موزه در یکی از اتاقهای دارالفنون قرار داشت و شامل مجموعه کوچکی از اشیاء باستانی بود. در سال ۱۳۰۴، در دوران پهلوی اول، این اشیاء به کاخ مسعودیه منتقل شدند.
تحولات اصلی موزه ملی ایران از سال ۱۳۰۶ آغاز شد، زمانی که دولت ایران تصمیم گرفت به صورت جدیتری به ساخت موزه و کتابخانه ملی بپردازد. در همان سال، امتیاز حفاری و کاوشهای باستانشناسی از فرانسویها گرفته شد و دولت تصمیم به تأسیس موزه و کتابخانه ملی ایران گرفت. برای این منظور، آندره گدار، مهندس و معمار فرانسوی، به ایران دعوت شد.
او در سال ۱۳۰۸ به ایران آمد و با همکاری دو معمار ایرانی، حاج عباسعلی معمارباشی و مراد تبریزی، کار ساخت موزه را آغاز کرد. آندره گدار طراحی موزه را با الهام از طاق کسری انجام داد. پس از چند سال، موزه بهعنوان نخستین موزه در ایران تأسیس شد و نام آن به موزه ایران باستان تغییر یافت.
در سال ۱۳۷۰، با توجه به اهمیت هنر و فلسفه اسلامی، طراحی و اجرای معماری داخلی موزه دوران اسلامی آغاز شد. مسئولین تصمیم گرفتند که پلان این موزه مشابه طرح چلیپای دوران ساسانی باشد. این موزه در نهایت در سال ۱۳۷۵ افتتاح شد و نام آن رسماً به موزه ملی ایران تغییر کرد.
موزه دوران اسلامی، که با الهام از کاخ ساسانی بیشاپور طراحی شده است، به صورت چلیپایی هشتضلعی و در سه طبقه ساخته شده است. این موزه در تیر ماه سال ۱۳۸۵ برای بازسازی و تکمیل تاسیسات تعطیل شد و پس از ۹ سال، در سال ۱۳۹۴ بازگشایی شد.
بخشهای موزه ملی ایران
موزه ایران باستان
ساختمان موزه ایران باستان با الهام از طاق کسری طراحی شده و به دلیل آجرچینیهای خاص و معماری منحصر به فردش شهرت دارد. ورودی اصلی موزه یک طاق بزرگ است که دو ساختمان دو طبقه در دو طرف آن قرار دارند. این ساختمانها برای کتابخانه، سالنهای نمایشگاهی و کنفرانس استفاده میشوند. ورودی اصلی موزه با کتیبهای مرمری که شعری از ملکالشعرای بهار روی آن نوشته شده، تزیین شده است.
طبقه همکف ، دوران تاریخی: در این طبقه آثاری از اواخر هزاره چهارم قبل از میلاد تا پایان دوره ساسانی به نمایش گذاشته شده است. یکی از جالبترین اشیای این بخش، قدیمیترین انیمیشن جهان است که روی سفالی از شهر سوخته نقاشی شده و در موزه ملی ایران به نمایش گذاشته شده است.
طبقه اول ، دوران پیش از تاریخ: بعضی از گردشگران توصیه میکنند بازدید از موزه ملی ایران را از طبقه اول موزه ایران باستان شروع کنید؛ چرا که در این بخش قدیمیترین آثار باستانی را خواهید دید. ابزارهای سنگی مربوط به دوران پارینه سنگی، انواع سفالها و پیکرکهای گلی در این طبقه به نمایش گذاشته شدهاند.
مرد نمکی موزه ایران باستان : یکی از جاذبههای مهم موزه، مرد نمکی است. این مومیایی یکی از شش مومیایی کشف شده در معدن نمک چهرآباد زنجان است. مومیایی به جسدی میگویند که پوست و گوشت خشک شده آن در اثر تماس با مواد شیمیایی، سرمای فوقالعاده زیاد، رطوبت پایین یا عدم وجود هوا حفظ شده باشد. این مرد نمکی دارای ریش و موی بلند و حلقه گوشوارهای از جنس طلا در گوش چپ است.
در زمستان سال ۱۳۷۲، معدنکارهای نمک در ناحیه غرب شهرستان زنجان در معدن نمک چهر آباد به هنگام خاکبرداری و استخراج نمک، به جسدی برخوردند. با مطلع شدن اداره میراث فرهنگی زنجان، کاوش منطقه آغاز شد و منجر به کشف یک ساق پا درون چکمه چرمی، سه قبضه چاقو، شلوارک، شی نقرهای، قلاب سنگ، قطعات طناب چرمی، سنگ ساب، یک عدد گردو، قطعات سفال و چند تکه پارچه منقوش و قطعات خرد شده استخوانهای جسد شد.
مطالعات نشان داد که محل مزبور در دوران باستان مورد استفاده قرار گرفته و تونلهای متعددی در داخل آن ایجاد شده است. جسد در اواسط یکی از این تونلها پیدا شد. با انجام آزمایشهای سالیابی به روش کربن ۱۴، قدمتی حدود ۱۷۰۰ سال برای مرد نمکی تعیین شد. آزمایشهای DNA نشان داد که سن این مرد هنگام مرگ، ۱۷ سال و قد او حدود ۱۷۵ سانتیمتر بوده است. همچنین گروه خونی او +B بوده و بر اثر سقوط ناگهانی درون یکی از گودالهای معدن نمک و وارد شدن ضربه شدید به ناحیه راست جمجمه و صورت از بین رفته است.
همچنین به علت آرایش خاص موهای بلند سر و صورت، وجود گوشواره طلا در گوش چپ، چکمه چرمی با ساخت و دوخت بسیار ظریف و هنرمندانه و همچنین نوع بافت تکنیکی پارچه لباس، فرد مزبور یک کارگر ساده معدن نبوده، بلکه فردی عالی رتبه و دارای پایگاه اجتماعی بالا بوده است. اما علت حضور، سقوط و مرگ وی در معدن نمک چهرآباد همچنان در پرده راز و ابهام باقی مانده است.
موزه دوران اسلامی: گنجینهای از هنر و تمدن اسلامی
موزه دوران اسلامی، که به موزه باستانشناسی و هنر اسلامی نیز معروف است، بخش تکمیلی موزه ملی ایران است که به نمایش آثار و هنر دوره اسلامی ایران اختصاص دارد. این ساختمان با الهام از معماری ساسانی و بهویژه کاخ بیشاپور طراحی شده است و معماری آن نمایانگر زیبایی و شکوه هنر اسلامی است.
طبقه همکف : طبقه همکف موزه دوران اسلامی، اختصاص به سالن اجتماعات و نمایشگاههای موقت دارد. اگر در هنگام بازدید شما از موزه، نمایشگاهی در حال برگزاری باشد، میتوانید با بلیطتان از این بخش نیز بازدید کنید و از آثار ویژه و منحصر به فرد آن لذت ببرید.
طبقه اول : در طبقه اول موزه، تالارهای قرآن، تیموری، صفویه، افشار، زند و قاجار قرار دارند. هر یک از این تالارها آثاری از دورههای مختلف تاریخ ایران را به نمایش میگذارند که شامل هنرها، صنایع دستی و اشیای تاریخی متنوعی هستند. با بازدید از این تالارها میتوانید سفری در تاریخ هنر اسلامی ایران داشته باشید و به تحولات و زیباییهای آن پی ببرید.
تالار قرآن : یکی از تالارهای برجسته در طبقه اول، تالار قرآن است که زیر گنبد مرکزی موزه قرار دارد. در این تالار، قرآنهای نفیسی به نمایش درآمدهاند که بر روی پوست آهو نوشته شدهاند و به خط کوفی مزین شدهاند. این قرآنها از ارزش تاریخی و هنری بالایی برخوردارند و نمایش آنها به شما امکان میدهد تا از نزدیک با هنر خطاطی و نگارش قرآن در دورههای مختلف اسلامی آشنا شوید.
طبقه دوم : بازدید از موزه دوران اسلامی را بهتر است از طبقه دوم آغاز کنید. در این طبقه، تالارهای مربوط به دورههای صدر اسلام، سلجوقی و ایلخانی قرار دارند. این بخش شامل آثار برجستهای از این دورهها است که شامل ظروف زرینفام، پنجگنج نظامی و آجرکاریهای هنری میشود. این آثار نه تنها نشاندهنده هنر و فرهنگ غنی این دورهها هستند، بلکه به شما امکان میدهند تا با سبکها و تکنیکهای مختلف هنری آن دوران آشنا شوید.
آثار برجسته موزه ملی ایران
نام اثر | دوره تاریخی | توضیحات |
---|---|---|
انیمیشن شهر سوخته | دوره پیش از تاریخ | قدیمیترین انیمیشن جهان |
مرد نمکی | دوران ساسانی | مومیایی با قدمت ۱۷۰۰ سال |
تندیس داریوش بزرگ | دوره هخامنشی | نیمهکاره، نمادی از عظمت داریوش |
جام زرین مارلیک | دوره باستان | جامی با نقش برجسته گاوهای بالدار |
انیمیشن باستانی شهر سوخته: یکی از شگفتانگیزترین آثار موزه ملی ایران، قدیمیترین انیمیشن جهان است که بر روی یک سفال از شهر سوخته نقش بسته است. شهر سوخته یکی از کهنترین شهرهای ایران به شمار میآید و این انیمیشن باستانی نشاندهنده هنر و خلاقیت مردمان آن دوران است.
تندیس داریوش بزرگ: تندیس نیمهکاره داریوش بزرگ، یکی از ارزشمندترین آثار دوره هخامنشیان در این موزه است. این تندیس که برای نمایش قدرت و فرمانروایی داریوش کبیر بر مصر ساخته شده، با تزئینات چشمگیرش توجه هر بینندهای را جلب میکند و نمادی از عظمت این شاهنشاه بزرگ است.
جام زرین مارلیک: یکی از مشهورترین آثار موزه، جام زرین مارلیک است که از طلا ساخته شده و ارتفاعی حدود ۱۸ سانتیمتر دارد. در وسط این جام نقش برجستهای از درخت زندگی قرار دارد که دو گاو بالدار در حال صعود از آن هستند. این جام نمادی از قوم آمارد بوده و با زیبایی و جزئیات بینظیرش، یکی از آثار ارزشمند دوران باستان ایران محسوب میشود.
جمع بندی
موزه ملی ایران، یکی از مهمترین و بزرگترین موزههای باستانشناسی کشور، با بیش از ۳۰۰ هزار اثر باستانی، نمایانگر تاریخ و فرهنگ غنی ایران است. این موزه شامل دو بخش اصلی، موزه ایران باستان و موزه دوران اسلامی، میباشد که هر کدام آثار ارزشمندی از دورههای مختلف تاریخی ایران را به نمایش میگذارند.
از قدیمیترین انیمیشن جهان و تندیس داریوش بزرگ تا مومیایی مرد نمکی و جام زرین مارلیک، هر یک از این آثار، داستانهای شگفتانگیزی از گذشته پرشکوه ایران روایت میکنند. بازدید از این موزه، سفری جذاب به عمق تاریخ و هنر ایران است. اجاره خودرو، یکی از خدمات پرطرفدار در صنعت حمل و نقل هستند که میتوانند یک تجربه مسافرت با آسایش و جذاب برای شما رقم بزند. این خدمات به ویژه برای افرادی که قصد دارند به مسافرت بروند. و به دنبال وسیله نقلیه راحت هستند، بسیار مفید است.
اگر در تهران یا کرج زندگی میکنید و برنامهای برای یک مسافرت طولانی در پیش دارید، اجاره ماشین میتواند به شما کمک کند تا به راحتی و بدون دغدغه سفر کنید. اجاره خودرو در تهران یا اجاره خودرو در کرج یک راه حل عالی برای فرار از محدودیتهای حمل و نقل عمومی که در بسیاری از مواقع، گران و زمانبر است.
در نهایت، انتخاب بین اجاره خودرو بدون راننده و با راننده بستگی به نیازها و ترجیحات شخصی شما دارد. اگر راحتی و آسایش برای شما اولویت دارد، اجاره خودرو با راننده گزینه بهتری است. اما اگر به دنبال هزینه کمتر و آزادی بیشتر هستید، رنت خودرو بدون راننده را انتخاب کنید. با هر یک از این گزینهها، میتوانید سفری لذتبخش و بدون دغدغه را تجربه کنید.